แหล่งท่องเที่ยว พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นในภาคเหนือ ตั้งอยู่ที่บ้านเลขที่ 44/4 หมู่ 2 ซอย 3 เจ้าพ่อขุนน้ำ บ้านนาตุ้ม ต.บ่อเหล็กลอง อ.ลอง จ.แพร่
โดยมีอาจารย์ภูเดช แสนสา เจ้าของบ้าน ทำพิธีเปิดป้ายหอศาสตราแสนเมืองฮอม หรือพิพิธภัณฑ์แหล่งเรียนรู้อาวุธโบราณล้านนา ศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัวชาติพันธุ์ไท และ บ่อเหล็กเมืองลอง
อีกทั้งยังมี พระครูพิศาลอรรถกิจ เจ้าอาวาสวัดพระธาตุไฮสร้อย พระครูบุณยาภิชัย (วิชัย อภิปุญฺโญ) เจ้าคณะตำบลบ่อเหล็กลอง เจ้าอาวาสวัดนาตุ้ม พระอธิการอังคาร โชติปญฺโญ เจ้าอาวาสวัดนาสาร พร้อมกำนันตำบลบ่อเหล็กลอง ผู้ใหญ่บ้านนาตุ้ม ประธานสภาวัฒนธรรมตำบลบ่อเหล็กลอง
รวมถึงผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านนาตุ้ม ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ่อเหล็กลอง เครือข่ายวัฒนธรรมในจังหวัดแพร่ จังหวัดลำปาง จังหวัดเชียงใหม่ และชาวนาตุ้ม บ่อเหล็กลอง เมืองลอง มาร่วมงานอย่างคึกคักที่หอศาสตราแสนเมืองฮอม พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นล้านนา
สำหรับหอศาสตราแสนเมืองฮอม เป็นสถานที่เน้นรวบรวมอาวุธโบราณล้านนา และยังมีตัวอย่างอาวุธโบราณจากแหล่งอื่นๆ ทั่วทุกภาคของประเทศไทย และต่างประเทศมาจัดแสดงด้วย
อีกทั้งยังเป็นสถานที่จัด 7 กิจกรรมการเรียนรู้ฝึกปฏิบัติศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว เช่น ฟ้อนดาบ ฟ้อนเจิง ฟ้อนหอก และฟ้อนไม้ค้อน เป็นต้น
ทั้งแบบล้านนา ไทยวน ไทลื้อ ไทเขิน และไทใหญ่ พร้อมทั้งประยุกต์การฟ้อนเจิง เพื่อส่งเสริมบำบัดฟื้นฟูสุขภาพ จัดแสดงโบราณทนสิทธิ์ เครื่องรางของขลังแบบพื้นเมืองที่ใช้ในด้านอยู่ยงคงกระพัน
ตำราโบราณจากคัมภีร์ใบลานและพับสาเกี่ยวกับการยุทธพิชัยสงคราม อีกทั้งยังเป็นสถานที่ค้นคว้ารวบรวมเรื่องราวของบ่อเหล็กเมืองลองทุกด้าน และนำมาจัดแสดงข้อมูล
อาจารย์ภูเดช แสนสา ผู้ก่อตั้งหอศาสตราแสนเมืองฮอม ให้ข้อมูลว่าหอศาสตราแสนเมืองฮอม ตั้งตามนามเจ้าใหม่แสนเมืองฮอม เป็นต้นตระกูล ?แสนสา? และ ?แสนมูล? เจ้านายเชื้อสายเจ้าฟ้าเมืองเชียงแสน ที่ถูกกวาดต้อนมาอยู่เมืองลอง เมื่อปีพ.ศ.2347 มีบุตรชาย คือแสนไชยยะปราบเมือง หรือเจ้าน้อยไชยสาร เป็นอดีตแม่ทัพเมืองลอง
โดยเมืองลองเป็นหัวเมืองหน้าด่านด้านตะวันออกหมอกขาวของอาณาจักรล้านนา และมีบ่อเหล็กที่มีคุณภาพดีของล้านนา จนมีคำกล่าวว่า ?เหล็กดีเหล็กเมืองลอง ตองดีตองพะยาว? หมายความว่าเหล็กคุณภาพดีเหล็กของเมืองลอง ทองเหลืองคุณภาพดีของ เมืองพะเยา
อาจารย์ภูเดชระบุว่าตนเองเป็นทายาทรุ่นที่ 7 มีถิ่นฐานอยู่ในหมู่บ้านนาตุ้ม อันเป็นที่ตั้งของบ่อเหล็กเมืองลอง และ มีบรรพบุรุษเกี่ยวข้องกับบ่อเหล็กลองมาหลายชั่วอายุคน จึงพยายามเก็บรวบรวมอาวุธโบราณต่างๆ เช่น หอก ดาบ ง้าว หลาว แหลน สามง่าม ธนู ปืน เป็นต้น แล้วจึงนำของสะสมทั้งหมด 20 กว่าปี มาจัดแสดงเป็นพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้และทำกิจกรรมต่างๆ
นอกจากนี้ หอศาสตราแสนเมืองฮอม ยังเป็นแหล่งถ่ายทอดวิชาการสอนฟ้อนเจิง ฟ้อนตบมะผาบ การแสดงการละเล่นแบบ ล้านนา การสอนแต่งค่าวซอ จะเรียนรู้ทางด้านประวัติศาสตร์ของล้านนา ที่นี่มีหมด เพื่อให้นักเรียน นักศึกษาได้ศึกษา